In 2017 integreerde ik me in het asielcentrum van het Rode Kruis in Eeklo dat vooral jonge vluchtelingen opvangt die vaak zonder begeleiding naar België gekomen zijn. Ik stelde een geïmproviseerde fotostudio op in een van de klaslokalen waarin Nederlandse les gegeven wordt. Als fotograaf en master in de visuele cultuur ben ik begaan met de gelaagdheid van de beelden, de verhalen die deze beelden oproepen en de instrumentele waarde van deze visuele vertellingen. Ik wou hen een gezicht en een stem geven en hen van binnenuit portretteren. Daarom nam ik eerst een interview af over hun situatie van vroeger en nu.
Ons gesprek werd afgerond met de vraag: ‘Wat betekent gelukkig zijn voor jou?’.

In 2018 ontmoette ik Charlotte Klipstein. Ik was gefascineerd door haar uitstraling en haar verhaal. Ik nam haar mee naar de plekken waar ze onderdook tijdens WO II, fotografeerde haar terwijl ze getuigenissen aflegde aan jongeren en nam een duik in het familiealbum. Een vriend filmde een beklijvend gesprek met haar.
Mijn ultieme vraag was: ‘Wat betekent gelukkig zijn voor jou?’

In 2019 stelde ik mijn project voor aan de Stichting Auschwitz. Ze waren onmiddellijk enthousiast over de twee verhaallijnen die elkaar raken en de visuele vertolking ervan. Zij zorgden voor de materialisatie van de tentoonstelling en Kazerne Dossin stelde de vierde verdieping ter beschikking zodat ‘Exodus, Charlotte – Esra’, een bijdrage kan leveren aan sensibiliserings- en bewustzijnsprocessen bij het Grote Publiek.

www.hildebraet.be                                                                                      Hilde Braet

Charlotte Klipstein, thans een 95-jarige dame immigreerde net voor WO II naar België. Om aan de deportatie naar Auschwitz te ontsnappen moest zij verschillende keren onderduiken. Haar verhaal – van toen ze als kleine meisje vanop het balkon van hun appartement in Berlijn getuige was van de opkomst van het nazisme tot de vluchtoorden in Vlaanderen – wordt gevisualiseerd met foto’s uit haar familiealbum, recente foto’s en interviews.

Esra vluchtte uit Afghanistan om, na veel omwegen, terecht te komen in het Rode Kruis opvangcentrum. Samen met Fateh, Mustafa, Nimo, Duniya en vele anderen wacht zij op het resultaat van de procedure. Hun portret werd gemaakt nadat hun getuigenissen geregistreerd werden. Ieder gesprek eindigt met de vraag: “Wat betekent geluk voor jou?
Deze twee verhalen verschillen in tijd en ruimte maar hebben veel gemeen. Het zijn verhalen over de vernietigende kracht van permanent op de vlucht te zijn, over voortdurende verdachtmaking, in het thuisland, maar ook in het (niet altijd bijster gastvrije) gastland, over quota, maximale aantallen vluchtelingen dat België, Europa wou en wil opnemen. Maar het zijn ook verhalen over goedwillende individuen die het verschil maken – individuen maar niet de gehele gemeenschap.

Trefwoorden: sociaal geëngageerde kunst, herinneringseducatie, burgerschap, reminiscentie, orale en visuele geschiedenis.

Het Project EXODUS wordt tentoongesteld in de Kazerne Dossin van 25 oktober 2019 tot 26 januari 2020. De vzw Stichting Auschwitz stelt ze nadien tentoon in Brussel (locatie wordt later meegedeeld) ter
gelegenheid van de wereldwijde herdenking ‘75 jaar bevrijding van Auschwitz’.